List otwarty do biskupów i duchowieństwa polskiego.
"Poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli". (J 8, 32)
11 lipca 2023 roku będziemy obchodzić 80. rocznicę Krwawej Niedzieli na Wołyniu. Dla Polaków ten dzień był jednym z najtragiczniejszych dni II wojny światowej. W tę niedzielę nastąpiła kulminacja zbrodni, której dokonały na ludności cywilnej Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej działające na tamtych terenach oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), dywizja SS Galizien oraz inne nieformalne ukraińskie grupy, składające się z miejscowej ludności. Przeprowadzono atak na blisko 100 polskich miejscowości na Wołyniu, często wykorzystując fakt gromadzenia się w niedzielę katolików w kościele. „W wyniku popełnionego w latach 1943–1945 ludobójstwa zamordowanych zostało ponad sto tysięcy obywateli II Rzeczypospolitej Polskiej, głównie chłopów. Ich dokładna liczba do dziś nie jest znana, a wielu z nich wciąż nie doczekało się godnego pochówku i upamiętnienia” - przypomina uchwała Sejmu z 22 lipca 2016 roku, który ustanowił 11 lipca „Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP”.
Ta tragedia jest częścią historii Polski, ale i częścią historii polskiego Kościoła oraz zasługuje na najwyższy szacunek i pamięć. W wielu przypadkach (np. Chrynów, Krymno, Kisielin, Poryck, Zabłoćce) dokonano zbrodni na Polakach zebranych na Mszy św. w kościele. W wyniku ataków na kościoły, klasztory i plebanie wraz z wiernymi ginęli lub zostali zranieni ich duszpasterze, księża, zakonnicy i zakonnice. Około 50 kościołów katolickich i kaplic na Wołyniu zostało spalonych i zburzonych. Dlatego zwracamy się z prośbą, by w rocznicę tego tragicznego wydarzenia we wszystkich świątyniach Polski rozległy się kościelne dzwony. Niech ten symboliczny gest będzie wyrazem naszej modlitwy za ofiary Rzezi Wołyńskiej – czyli polskich obywateli: Polaków, zwykle katolików, którzy do końca pozostali wierni Kościołowi katolickiemu. Wśród ofiar mordów byli także Żydzi, Ormianie, Czesi, Rosjanie, przedstawiciele innych mniejszości narodowych oraz sprawiedliwi Ukraińcy, którzy nie dali się owładnąć złu i stanęli po stronie ofiar. O nich wszystkich też pamiętamy i ogarniamy modlitwą.
Niech dźwięk dzwonów, które zabrzmią w naszych kościołach w rocznicę Krwawej Niedzieli, będzie też wezwaniem do godnego pochówku zamordowanych ofiar i ich upamiętnienia, w myśl nauczania Kościoła o uczynku miłosierdzia co do ciała: umarłych pogrzebać. Prosimy hierarchię Kościoła o wsparcie wszystkich wysiłków, aby móc ciała pomordowanych Polaków odnaleźć i godnie ich pochować. Na ich grobach należy postawić krzyż, który upamiętnia ich męczeństwo, ale jest jednocześnie znakiem nadziei, że dobro jest w stanie zatriumfować nad złem. Naszym pragnieniem jest móc swobodnie pomodlić się, opłakiwać najbliższych, składać kwiaty czy zapalić znicze. To jest nasz chrześcijański obowiązek.
Niech dźwięk dzwonów będzie znakiem przestrogi i wezwaniem do pokoju, aby nigdy więcej do takich zbrodni nie dochodziło oraz pojednania w prawdzie pomiędzy Polakami i Ukraińcami. Prawda o Zbrodni Wołyńskiej stanowi jednocześnie powszechne ostrzeżenie, wstrząsającą lekcję historii, z której trzeba wyciągnąć wnioski dla budowania pomyślnej przyszłości, bowiem jak przypomina deklaracja polskich i ukraińskich arcybiskupów z 2013 roku w sprawie rzezi wołyńskiej "nienawiść i przemoc zawsze jest degradacją człowieka i narodu, przebaczenie, braterstwo, współczucie, pomoc i miłość stają się natomiast trwałym i godnym fundamentem kultury współżycia ludzkiego".
10 lat temu, w 70. rocznicę Zbrodni Wołyńskiej, ordynariusz wojskowy biskup Józef Guzdek zarządził, by w południe 11 lipca, odezwały się dzwony kościołów wojskowych w całej Polsce. Od kilku lat i również w tegoroczną 80. rocznicą Powstania w Getcie Warszawskim archidiecezja warszawska upamiętnia biciem dzwonów bohaterski zryw bojowników żydowskich i ofiary getta z tragicznych wydarzeń z kwietnia i maja 1943 roku. Mamy nadzieję, że w podobny sposób będzie można upamiętnić pamięć polskich ofiar z Wołynia i Małopolski Wschodniej, w większości rzymskich katolików. Kresowian zabito dwukrotnie, raz przez ciosy siekierą, drugi raz przez przemilczenie - to trafne słowa Jana Zaleskiego. Ufamy, że w 80. rocznicę Rzezi Wołyńskiej wszyscy, na czele z duszpasterzami Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, będziemy pamiętać o często "zapomnianych" synach, córkach i dzieciach z Wołynia i Małopolski Wschodniej, ofiarach szaleńczej nienawiści i zbrodniczego nacjonalizmu.
Apelujemy o pamięć i modlitwę do naszych duszpasterzy, wszystkich wiernych i ludzi dobrej woli. Niech ona się wyrazi także biciem dzwonów w naszych świątyniach 11 lipca 2023 roku o godzinie 12.00.
